ÜSTÜN NİTELİKLERİ GELİŞTİRME YOLU

Paul Tough, karakter ve çocukluk üzerine bir makale dizisi bulunan Amerikalı bir yazar. Başarıyı artırmak üzere ABD'de okullarda uygulanan farklı projeleri izlediği bir dönemde oğlunun doğumuyla, bu araştırma kendisi için daha özel bir anlam taşımaya başlamış. Projeleri detaylarıyla ve örnekleri ile ele aldığı Çocuklar Nasıl Başarılı Olur isimli kitabında, genelde çocuklar, özelde yoksul çocuklardaki üstün niteliklerin geliştirilebilmesinin yolunun, çocukluğa yeniden yaklaşmaktan; anne babanın çocuğu nasıl etkilediğini, karakterin nasıl şekillendiğini keşfetmekten geçtiğini söylüyor.

Bugün tüm dünyayı avucuna almış bulunan bilişsel hipotez, başarının bilişsel becerilere; harfleri ve kelimeleri tanıma, hesap yapma ve örnekleri tespit edebilme gibi yetenekleri içeren IQ testlerinde ölçülen zeka türüne bağlı olduğunu iddia ediyor. 1994 yılında Carnegie Vakfı'nın yayınladığı rapor, çocukların bilişsel gelişimlerinde sıkıntılar olduğu, çocukların hayatlarının ilk 3 yılında artık yeteri kadar bilişsel uyarı almadıklarına dair söylemi ile endişeli anne babaları harekete geçirmiş. Günümüzde 0-3 yaş arası beyin geliştirme ürünlerine yönelik milyarlarca dolarlık bir sanayi var artık.

Yazarın değindiği üzere, Carnegie Vakfı'nın kamu politikaları üzerindeki etkisinin yanı sıra, bazı psikolog ve sosyologlar yaptıkları çalışmalarla, yoksul çocukların anne babalarından yeterince bilişsel uyarı almadıkları için okul ve iş hayatlarında başarısızlığa uğradıklarını iddia etmeye başlamışlar. Ancak son on yılda bazı eğitimci, sosyolog ve ekonomistler zorlama bir kavram olan bilişsel hipotezin varsayımlarını sorgulayan kanıtlar üretmişler. Onlara göre bir çocuğun gelişiminde önemli olan, ilk yıllarda beynine ne kadar bilgi yüklediğimiz değil, sebat, özdenetim, merak, bilinçlilik, cesaret ve özgüven niteliklerini ne kadar geliştirebildiğimiz.

Kitapta konu edilen pek çok farklı örnekten yola çıkarak yazar, çocuklarıyla yakın ve eğitici bir ilişki kuran anne babaların, çocuklarını çevresel zorluklar ve bunların neden olduğu stresten koruyacak direnme gücünü sergilemeleri konusunda cesaretlendirdiğini söylüyor. Yine ilk yaşlarda bağlanmanın uzun vadeli etkileri konusunda yapılan bilimsel araştırmalara da yer vererek, çocukların liseden/üniversiteden mezun olup olamama konusundaki tahminlerde ilk yaşlardaki anne baba bakımının IQ ve başarı testlerinden daha güvenilir bir yöntem olduğu sonucuna varıldığını da dile getiriyor.

Kitabın 4. Bölümünde yer alan Üniversite Muamması isimli bölüm ilginç veriler içeriyor. 1990'lı yılların ortalarına doğru üniversite mezuniyet oranı açısından dünyada birinci olan Amerika bugün onikinci sıraya inmiş durumda. Üniversiteli olma oranı nispeten artmış olsa da dikkatli incelendiğinde anne babası üniversite mezunu olan maddi durumu iyi öğrenciler arasında üniversite mezunu olma oranı artarken, anne babası üniversite mezunu olmayan, en düşük gelire sahip dilim içerisinde yer alan öğrenciler arasında üniversite mezuniyet oranı düşmüş. Bu da ABD'de sınıfların ayrışmasına işaret eden önemli bir göstergelerden biri durumunda.

Paul Tough, Minnesota araştırmalarından Marşmelov testine; bağlanma teorisinden çan eğrisine konuyla ilgili deney ve hipotezlerin hepsine kitabında yer vermeye çalışırken, farklı okullardaki farklı problemleri ve farklı uygulamaları da dile getiriyor. Kitap, konunun uzmanları için faydalı bir eser gibi gözükse de, ismine ve arka kapaktaki tanıtım yazısına bakarak bunun bir kişisel gelişim kitabı olduğunu sanan ve bu hevesle satın alan okuyucuyu yanıltacaktır. Bence kitabın ABD özelinde bir inceleme kitabı olduğunun altı mutlaka çizilmeliydi.

Çocuklar Nasıl Başarılı Olur, Paul Tough, Pegasus Yayınları, çeviri:,Giray Ergin
Akşam Kitap / Nisan 2014